EKONOMI ZAMAN TRADISIONAL

KERAJAAN MARITIM

    

Kerajaan awal di Asia Tenggara dapat dibahagikan kepada dua kerajaan utama iaitu kerajaan maritim dan kerajaan agraria. Bagi kerajaan maritim, kegiatan ekonomi yang dijalankan ialah berorientasikan kegiatan perdagangan serta kegiatan yang berkaitan dengan laut untuk kehidupan harian manusia. Hal ini selari dengan deifinisi maritim seperti yang termaktub di dalam Kamus Bahasa Melayu yang bermaksud sesuatu yang berkaitan perkapalan dan pelayaran. Kerajaan maritim berfungsi sebagai orang tengah yang memainkan peranan mengumpul barangan dari kawasan pedalaman serta pulau yang berhampiran untuk pasaran antarabangsa. Kerajaan yang mengamalkan ekonomi maritim menjadi tumpuan pedagang dari setiap pelusuk dunia khususnya pedagang India, Arab dan Eropah.

Kerajaan maritim sudah semestinya mempunyai banyak perbezaan dengan kerajaan agraria. Antara ciri bagi kerajaan maritim ialah :

• Terletak di pesisiran pantai

• Mempunyai pelabuhan entrepot

• Menguasai ilmu pelayaran

• Mahir membuat kapal

• Mengamalkan sistem tukar barang

Contoh-contoh Kerajaan Maritim

Berdasarkan peta buih di atas, jelas menunjukkan bahawa terdapat banyak kerajaan maritim di Asia Tenggara termasuklah di Tanah Melayu iaitu Kerajaan Kedah. Penggunaan peta i-Think membantu para pelajar dalam mengenal pasti contoh-contoh bagi kerajaan maritim dengan jelas dan membantu dalam proses membuat nota.

Antara contoh utama kerajaan maritim ialah kerajaan Srivijaya. Kerajaan Srivijaya ini terletak di tenggara Sumatera iaitu di tebing Sungai Musi di Palembang. Kerajaan Srivijaya merupakan salah sebuah kerajaan maritim yang terawal dan terbesar. Kerajaan Srivijaya telah berkembang maju sehingga menjadi pusat perdagangan untuk barangan dari negara India, Asia Barat, China dan juga wilayah yang di bawah jajahan takluknya. Gambar rajah di bawah menunjukkan peta bagi kerajaan Srivijaya:

Peta bagi kerajaan Srivijaya
                     

Selain itu, pelabuhan kerajaan Srivijaya merupakan pelabuhan yang sibuk dengan beratus-ratus buah sampan-kolek yang memuatkan tikar, nipah, kulit kura-kura, lilin lebah dan kayu wangi. Berdasarkan peta di atas, pelabuhan kerajaan Srivijaya terletak berhampiran dengan tempat pertembungan Laut China Selatan, Selat Melaka, dan Selat Sunda yang amat sesuai untuk persinggahan para pedagang. Kerajaan Srivijaya juga terletak di tengah-tengah kawasan perdagangan rempah di rantau Asia Tenggara. Keadaan ini menyebabkan kerajaan Srivijaya menjadi pusat pengumpulan rempah ratus dan hasil-hasil lain yang diperlukan oleh pedagang asing.

Berikut merupakan video ringkas mengenai kerajaan Srivijaya yang merupakan kerajaan maritim agung pada ketika itu:

Video berkaitan kerajaan Srivijaya

(Sila tekan link di atas)

Bagi kerajaan Kedah, kegiatan perdagangan meningkat adalah disebabkan oleh kemajuan penanaman padi di pamah lanar Kedah. Pelabuhannya adalah berbentuk entrepot yang yang menjalankan perdagangan barangan asing seperti barangan kaca Arab dan barang tembikar China. Pelabuhan ini juga mengumpulkan hasil-hasil laut dari pusat pemungutan kecil seperti di kawasan Larut di Perak. Lembah bujang yang terletak di Kedah merupakan satu pusat perdagangan yang terpenting di Asia Tenggara kerana kedudukannya yang strategik dan kemudahan untuk menyimpan barangan dan makanan.

Gambar menunjukkan Candi Lembah Bujang

Kerajaan Melaka juga merupakan sebuah kerajaan maritim. Pelabuhan Melaka terletak di persimpangan jalan laut dari India dan China. Pintu pelabuhannya adalah cukup dalam untuk membolehkan kapal besar masuk berlabuh menjalankan kegiatan perdagangan. 

Antara ciri kerajaan Melaka ialah:

• Mempunyai iklim yang nyaman

• Mempunyai bekalan air tawar

• Mempunyai banyak kemudahan

Fungsi kerajaan Melaka ialah:

• Kerajaan Melaka sebagai pusat pelabuhan entreport

• Pusat pemungutan utama bagi bunga cengkih dan buah pala

• Pusat penyimpanan barang sementara

Video berkaitan sejarah pelabuhan Melaka

(Sila tekan link di atas)

Video berkaitan kehebatan pelabuhan Melaka

(Sila tekan link di atas)

Kerajaan Johor juga merupakan salah satu daripada kerajaan maritim yang penting sejurus selepas kemerosotan kerajaan Melaka. Menjelang pertengahan abad ke-17, Johor telah muncul sebagai pelabuhan yang penting bagi pedagang asing. Johor telah berjaya menjalinkan hubungan perdagangan dengan negara China, India mahupun Makasar. 

Antara sebab pelabuhan Johor mendapat perhatian para pedagang:

• Pelbagai barang dagangan

• Cukai yang rendah

• Kemudahan menyimpan barang

• Kemudahan membaiki kapal

• Barang dagangan dengan harga yang berpatutan

 Peta buih sebab pelabuhan Johor mendapat perhatian para pedagang

Artikel mengenai kerajaan Maritim

(Sila tekan link di atas) 

Disediakan oleh: Muhammad Adam Bin Mohd Noor